علم قلابها

علم قلابها

کدام قلاب برای کدام موقعیت

آیا الگوهای متنوعی از قلاب های کپوری را همراه تان می برید؟ در مورد انتخاب کدام مدل در شرایط مختلف مردد هستید؟ پس به خواندن ادامه دهید…

۱-ویژگی کلیدی

از آنجایی که در تمام قلابهای کپوری ویژگی های اصلی قلاب اعم از : چشمی ، ساق ، الگوی خم ، خار قلاب ، دهنه و قسمت گلویی ، در اندازه و ابعاد متنوع هستند کار انتخابی مطمعن جهت استفاده در یک موقعیت خاص ، کمی سخت می شود. وقتی به جزییات بیشتری چون زوایا و قطر مفتول قلابها توجه کنید کار انتخاب باز هم دشوارتر خواهد شد. اما اگر با کارایی هر کدام از ویژگی های اصلی قلابها آشنا باشید به نسبت روش و ریسه ای که در ماهیگیری بیشتر به کار می گیرید ، می توانید کارآمد ترین مدل را متناسب با سبک خود انتخاب کرده و دیگر نیازی به خریدن طیف متنوعی از الگوهای متفاوت نداشته باشید.

۲-به نسبت وظیفه

وقتی قصد انتخاب قلاب دارید موضوع استقامت ،یکی از اصلی ترین فاکتور هایی ست که باید مورد توجه قرار دهید. قلاب تنها نقطه کانونی اتصال شما به کپور رویایی تان است پس باید با در نظر داشتن شرایط محیطی ، از استحکام کافی آن در به چاک رساندن ماهی اطمینان حاصل کنید. برای مثال در آبهای پر علف باید به سراغ قلابهای ضخیم رفت تا از پس کار دشوار بیرون کشیدن ماهی گیر کرده در میان علفها سربلند بیرون آید.

۳-استحکام

یکی از فاکتورهای اصلی در استحکام یک قلاب ، قطر مفتولی ست که در ساخت آن استفاده شده است. ترکیبات آلیاژ و کیفیت آنها نیز نقش تعیین کننده ای دارد. حتی پروسه آبدیده کردن فلز هم می تواند در مقاومت قلاب برای حفظ شکل خود موثر باشد. در برخی موارد تولید کنندگان ، قلاب ها را در درجه بندی میزان قطر مفتول عرضه می کنند ، بدین ترتیب که هر شماره قلاب با مفتولی به نسبت قطور تر ساخته شده و اغلب با  پسوند چند حرف ایکس لاتین بعد از نام تجاری قلاب به درجه قطر بیشتر بدنه قلابها اشاره می کند. هدف از ساخت این قلابها مقابله با سخت ترین شرایط ماهیگیری ست و اگر مقصد شما نیز دریاچه هایی مملو از علفهای بلند است بهتر است که به سراغ قلابهایی با پسوند X بروید و اگر در مورد یک الگوی مشخص هم مطمعن نیستید خم های کانتیننتال معروف به قدرت ماندگاری بالا و رد ندادن ماهی ست.

۴-استقامت و اندازه قلاب

از به کارگیری قلابهای کوچک نهراسید ، ممکن است سایز قلاب و استحکام آن ، دو پارامتر متناقض به نظر آیند اما واقعیت این است که بزرگتر بودن لزوما به معنی داشتن مقاومت بیشتر نیست و بزرگتر شدن در اندازه ، احتمال باز شدن قلاب را افزایش می دهد که همین عامل سبب شده تا سازندگان قلابها به نسبت بزرگی قلاب  ، قطر مفتول را هم افزایش دهند تا به یک بالانس استقامت در میان شماره مختلف دست یابند.

۵-ارائه طعمه

مورد دیگری که در انتخاب قلاب باید مد نظر داشته باشید ، کیفیت ارائه نمودن طعمه به واسطه ریسه ست. اگر میان طعمه و قلاب هماهنگی لازم بر قرار نشود قلاب همچون یک کلیپس کاغذ در بالای طعمه خود نمایی کرده و می تواند موجبات ترساندن ماهی و متعاقبا به دهن نبردن طعمه را  فراهم کند.یک مثال خوب برای این موضوع ماهیگیری به روش شناوری ست ، یک قلاب درشت که چند دانه ذرت به آن متصل هستند ، گرسنه ترین  ماهی ها را نیز فریب نخواهد داد. یکی از ویژگیهای بویله های پاپ (شناور) این است که ماهیگیر را قادر می سازد تا قلابهای درشت را همراه طعمه های کوچک بکار گیرد چرا که در ریسه های پاپ مثل رونی و چود قلاب در زیر بویله از نظر ماهی پنهان می شود. پس همیشه هماهنگی سایز قلاب و طعمه خود را در نظر داشته باشید.

۶-تاثیرگذاری

هر ریسه عملکرد منحصر به فرد خود را دارد ، پس حتما باید الگوی قلاب شما با نحوه عملکرد ریسه تان هماهنگ باشد تا به بالاترین حد تاثیر گذاری برسد. برای آنکه ماهی به قلاب افتاده خود را به چاک برسانید ، قلابی که لب ماهی را خراش داده باید نفوذ کرده و به ماندگاری مطلوبی برسد که این مهم نیازمند برقراری هماهنگی لازم بین اجزا ریسه و طعمه تان است. قلابهای با دهانه باز در زدن خراش اولیه بهتر عمل می کنند و سایزهای بزرگتر قلابها ماندگاری بهتری دارند.

۷-چشمی به بیرون

ریسه های چودی و مفصلی با استفاده از نخهای نایلونی دارای حافظه ،بالا بسته می شوند. وقتی برای بستن این ریسه ها از قلابهای اشتباه استفاده کنید ،حالت چشمی قلاب سبب قرار گیری نخ در زاویه نادرست می شود و همین امر باعث می شود تا دهانه قلاب تنها چند درجه بالاتر ایستاده و مانع از تماس نوک قلاب با لب ماهی و زدن خراش شود. برای بستن این ریسه ها حتما از قلابهایی استفاده کنید که چشمی آنها رو به بیرون خم شده ست ، بدین ترتیب  نخ در امتداد قوس قلاب قرار می گیرد و احتمال خراش زدن به حداکثر ممکن می رسد. همین نکته را در بستن ریسه های مولتی ریگ نیز رعایت کنید. اگر از نخهای نایلونی نرم برای بستن ریسه استفاده می کنید اهمیت این موضوع کمی کم رنگ می شود ، اما همچنان بر قوت خود باقی ست. در قلاب هایی که ساق کوتاهی دارند ، یک چشمی صاف نختان را در مطلوبترین زاویه قرار می دهد.

  ۸-چشمی به داخل

در کپورگیری ، بخش اعظمی از ریسه های بسیار موثر به واسطه قلابهای با چشمی خمیده به داخل و استفاده از برایدهای نرم بدون روکش یا براید های روکش داری که در قسمت انتهایی ریسه روکش آنها برداشته شده ، بسته می شوند. این قلابها به دلیل خمیدگی قسمت چشمی آنها به سمت داخل ، حتی بدون استفاده از وارنیش ، کیکر ، الاینر و … به سرعت چرخیده و در لب ماهی می نشینند. اگر طرفدار ریسه هایی هستید که بر پایه نظریه چرخش قلاب استوار هستند پس بهترین انتخاب شما یکی از الگوهای این دسته می باشد. می توان گفت اکثر این ریسه ها موارد کف خواب هستند ، اما در ریسه هایی مثل رونی و ریسه جرمن هم عملکردی عالی دارند.

۹-چرخش

به جز چشمی خمیده به سمت داخل فاکتور دیگری که در تسریع چرخش قلاب موثر است طول ساق می باشد.قلابهایی که ساق بلندتری دارند عکس العمل سریعتری در پروسه چرخش دارند ، اما باید در نظر بگیرید که این دسته از قلابها دارای وزن بیشتری هستند  و به دلیل اینکه ساق بلند آنها همانند یک اهرم عمل کرده و فشار بیشتری را به قسمت دهنه قلاب وارد می کند بیشتر در معرض خطر باز و صاف شدن ، هستند.

 ۱۰-منحنی

شکل قسمت ساق قلاب هم تاثیر بسزایی در قدرت چرخش آنها دارد ، قلابهایی که قسمت ساق آنها به شکل منحنی ست سرعت چرخش بالاتری دارند به طوری که به جرات می توان گفت پیدا کردن قلابی که سرعت چرخش آن به مدلهای خمیده با ساق بلند ، برسد کار دشواری ست ، اما از آنجایی که این دسته از قلابها آسیب شدیدی به لب کپورهای کوچک و یا نژادهایی که دارای لب های نرم و نازک هستند ، می زنند ، استفاده از آنها در بسیاری از دریاچه ها ممنوع می باشد.

۱۱-نقطه عطف

عامل دیگری که در چرخش بهتر ، قلاب تان را یاری می کند ، محل اتصال مویی ریسه ، هزرگرد میکرو و یا حلقه ریسه به قلاب است. تجربه نشان داده بهترین نقطه جهت اتصال مویی به قلاب جایی درست قبل از شروع خم دهانه قلاب ، در نقطه مقابل خار قلاب می باشد. ریسه کلاو که با قللبهای کروشنک بسته می شود ، دقیقا بر روی این نکته تاکید دارد و اگر از سایر مدلها و روشهای بستن ریسه استفاده بهترین کار امتحان چرخش قلاب بر روی دستتان است.

۱۲-چشم باز

وقتی مشغول بستن ریسه و زدن گره بی گره یا هر نوع دیگر گره هستید ، حتما دقت کنید که به هنگام پیچیدن نخ به دور چشمی ، این کار را از قسمت بسته چشمی انجام دهید. در ساخت تمام قلابها ، قسمت چشمی با گرد شدن مفتول شکل می گیرد ، و با کمی دقت متوجه می شوید که انتهای مفتول هیچ اتصالی نداشته و باز است ، شروع پیچش گره از سمت قسمت باز می تواند منجر به رد شدن نخ از شکاف موجود شده که متعاقبا بهترین گره نخهای براید به راحتی باز  شده و به هنگام استفاده از نخهای مونو ، نقطه گسست آنها به شدت کاهش می یابد. وقتی نوک قلابهای کپوری را به سمت خود نگه دارید و از روبرو به چشمی آنها دقت کنید متوجه می شوید اکثر برندهای بخش  انتهای مفتول را در سمت چپ چشمی در نظر گرفته اند و شما باید پیچش نخ را بر خلاف عقربه های ساعت آغاز کنید.

 ۱۳-اندازه چشمی

برخی از قلابها دارای چشمی کوچکتری هستند ، پس قبل انتخاب حتما قطر نخی که با آن ریسه می بندید را در نظر داشته باشید. در صورتی که از نخهای ضخیم استفاده می کنید ، آنها را با حالت اریب قیچی کنید تا با ایجاد یک نوک تیز در انتهای نخ ، رد کردن آنها از چشمی راحتتر شود. در صورتی که به هر دلیل نیاز به استفاده از نخهای قطور و مقاوم با قلابهای کوچک داشتید ، می توانید به جای گره بی گره ، از روش ویپینگ یا گره دامهاف استفاده کنید. مزیت یادگیری بستن ریسه به این دو روش این است که نخ تنها یک بار  از داخل چشمی عبور می کند.

۱۴-مهمترین ویژگی

نظر به اهمیت موضوع نشستن قلاب در دهان ماهی ، می توان گفت نوک قلاب مهمترین ویژگی آن است ،  دو شکل نوک قلاب که در میان همه ما محبوب هستند ، نوکهای مستقیم و نوک خمیده (انحنا دار) است که هریک دارای نقاط قوت و ضعف مختص به خود هستند و شامل متغیرهای متفاوتی می شوند. زاویه نوکهای مستقیم تقریبا موازی ساق قلاب با چند درجه خمیدگی به سمت چشمی است و نوکهای خمیده دارای انحنایی ملایم هستند که مشابه یک چنگال مهاجم عمل می کند.

۱۵-نوک مستقیم

از نقاط قوت نوک مستقیم می توان به توانایی بهتر در زدن خراش اولیه و ایجاد نشست اولیه بهتر در لب ماهی اشاره کرد. با کمی دقت در الگوهایی که دارای هر د‌و نوع نوک مستقیم و خمیده هستند ، متوجه می شوید ، صاف بودن نوک ، باعث ایجاد یک دهانه گشادتر می شود. به همین دلیل فروش این دسته از قلابها بیشتر است ، اما باید در نظر بگیرید یک نوک صاف بیشتر در خطر تماس و ساییده شدن به سنگها و محتوایات سخت بستر ، است ، در حالیکه انحنای نوک های خمیده احتمال چنین تماسی را در حد قابل توجهی کاهش می دهد. اگر در آبهایی با بسترهای سخت قلاب می زنید و مدام نوک قلابتان خم یا کند می شود ، تغییر مدل قلابتان از نوک مستقیم به یک مدل با نوک خمیده می تواند مشکلتان را حل کند.

۱۶-نوک خمیده

مضاف بر پایین بودن احتمال سایش نوک این قلابها ، قدرت گیرایی آنها هم بیشتر است. انحنای نوک قلاب به سمت داخل عملکردی همچون چنگال پرنده گان شکارچی داشته و سبب ماندگار بهتر قلاب می شود. برخی از قلابهای چودی دارای خم بسیار ملایمی هستند و هدف از طراحی آنها بهره بردن قلاب از مزایای هر دو جهان آنهاست.

۱۷-نیزه تیز

قلابهای مدرن از آخرین تکنولوژی تیز کردن فلز با مواد شیمیایی ، بهره می برند که نتیجه کار استحکام بیشتر و عملکردی چشمگیر بوده است. بسیاری از ماهیگیران که شامل بزرگان این رشته م ی شود،  به سراغ استفاده از این نوع قلابها رفته اند و بسیاری دیگر ( که باز هم شامل ماهیگران بنام می شود) یک قدم پیش تر رفته اند و با تیز کردن دستی قلاب خود به نوکی نازک و بسیار تیز می رسند که خارج از توانایی تکنولوژی ست. عده ای نیز تیز نمودن قلاب را فقط برای ریسه های استفاده شده خود ترجیح می دهند تا به قلابهایشان جانی تازه بخشیده و زحمت ریسه زدن را کم کنند. مسلم است که هر چه قلاب ، به لطف تکنولوژی برتر یا به صورت دستی تیز تر شده باشد ، بیشتر در خطر خم شدن یا سایش نوک خواهد بود ، اما هیچ جای بحثی در مورد توانایی بالاتر آنها در به دام انداختن ماهی وجود ندارد.

۱۸-تیز و تمیز انجام دهید

لوازم مختلفی برای تیز کردن قلابها وجود دارد که دارای قیمتهای متفاوتی هستند. از تیز کننده های پاک کنی و سنگی گرفته تا سوهان های الماسه و لوازم الکتریکی مخصوص. سوهانهای الماسه علی رغم قیمت بالا ، بسیار موثر بوده و کار کردن با آنها ساده است ، نرم نبودن این سوهان ها سبب می شود که تمام فشار وارده با دست ، به قلاب انتقال یابد.  از انتخاب سوهانهای باریک اجتناب کنید تا در ساییدن وجوه جانبی نوک قلاب به مشکل بر نخوردید. قاعدتا درست انجام دادن  هر کاری  ، نیاز به تمرین و تکرار دارد و اگر واقعا مصمم هستید تا با تیز تر کردن قلابهایتان به تعداد ماهی هایی که صید می کنید بیافزایید ، پس بهتر است اول به سراغ قلابهای کار کرده خود بروید تا ابتدا مهارت لازم را به دست آوردید. 

۱۹- قفسه فروشگاه

اگر حوصله تیز کردن قلابها را ندارید ، جای هیچ نگرانی نیست ، برخی از برندهای لوازم کپورگیری یک سری از محبوب ترین قلابهای خود را در نسخه دستی تیز شده نیز راهی بازار کرده اند. مسلما جهت خریداری آنها باید کمی بیشتر هزینه کنید اما قلابی چسبنده و بسیار تیز خواهید داشت که در راندمان کارتان تاثیر زیادی می گذارد.

۲۰-محافظت

حال که تیز ترین قلابها را به خدمت گرفته اید برای حفاظت از آنها چه تدبیری می اندیشید؟ می توانید از مهره های لاستیکی محافظ نوک قلاب استفاده کنید که از تماس نوک آنها با سایر قلاب ها و بقیه لوازم داخل جعبه تان جلوگیری می کنند.

تیز کردن قلابها پوشش لایه محافظ قلاب را از بین می برد و فولاد عریان را در معرض زنگ زده گی و خورده شدن داخل آب قرار می دهد. برخی از آلیاژ های بکار گرفته شده در ساخت قلابها مقاومت بهتری در این مورد دارند ، پس در نظر داشته باشید رفتار قلابهای برندهای مختلف ، متفاوت خواهد بود. شرایط مختلف آب در دریاچه های گوناگون تاثیرات متفاوتی بر روی قلابها می گذارد. ممکن است بعضی از مدلهای قلاب بعد از یک روز استفاده نوکشان برود و برخی دیگر بعد از مدتی تغییر رنگ داده ، زنگ بزنند یا کمی از تیزی آنها   کاسته شود.

خوشبختانه روشهای مفیدی برای محافظت از دست رنج شما وجود دارد. مواد مایع مخصوص محافظت از نوک قلابهای تیز در بازار وجود دارد که می توانید از آنها جهت ایجاد یک لایه پوششی محافظ بر روی نوک قلاب تیزه شده خود استفاده کنید. ماژیک های مخصوص این کار هم عملکرد مشابهی دارند. عده ای از ماهیگیران با استفاده از وازلین یا روغن نارگیل از نوک قلابشان محافظت می کنند. ویژه گی این دو ماده این است که به محض برخورد با آب سرد از حالت مایع به جامد تغییر شکل می دهند.

۲۱-مراقبشان باشید

 نگهداری مناسب از قلابهایتان کار چندان دشواری نیست و فقط مستلزم چند اقدام ساده است. آنها را در پاکتهای خود و یا جعبه های مخصوص قلاب که در بازار موجود هستند نگه داری کنید تا از حرکتهای اضافه در جعبه لوازمتان و سایش نوک آنها جلوگیری شود.    

 ۲۲-اقدام عکس

در مورد نگرانی از جهت باز شدن قلاب ، رفتن به سراغ قلابهای بزرگتر ، یک اقدام طبیعی ست اما اگر تعداد زیادی ماهیهای جوان با دهان های نرم در دریاچه هدفتان حضور داشته باشند ،این کار  یک عمل اشتباه  خواهد بود. در چنین شرایطی ذهن خود را برای پذیرش قلابهای کوچکتر باز کرده و در نظر بگیربد که با کاهش سایز قلاب ، فشار وارده به نوک قلاب نیز کمتر شده و مشکل شما حل خواهد شد. قلابها را در باران رها نکنید و اگر جعبه ریسه تان خیس شد قبل از بستن در ، داخلش را بخوبی خشک کنید. اگر قبل از جمع کردن ریسه های استفاده شده آنها را جایی در مجاورت جریان هوا قرار دهید تا خشک شوند ، در برنامه آتی به جای قلابهایی که زنگ نارنجی بر روی بدنه آنها نشسته ، قلابهایی تمیز و آماده جنگ خواهید داشت. 

نتیجه

شما نمی توانید تمام بهترینها را در یک الگوی واحد داشته باشید و مناسب ترین قلاب برای ماهیگیری شما مدلی خواهد بود که تعادلی ایده آل میان خصوصیاتی که با سناریوی ماهیگیری تان هماهنگ است ، برقرار کند. حالا که می دانید هر یک از ویژگی های قلاب دیکته کننده کدام رفتار است می توانید به همراه داشتن تنها چند مدل متناسب با ریسه هایی که استفاده می کنید و ماهی های هدفتان بسنده کنید. 

برگرفته از : 

ترجمه : حسین وفا